โรคสุกร จากการติดเชื้อแบคทีเรียที่พบบ่อยในประเทศไทย

การเลี้ยงสุกรเป็นอุตสาหกรรมสำคัญของประเทศไทย แต่หนึ่งในปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพการผลิต คือโรคที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย โรคเหล่านี้อาจส่งผลให้สุกรเจริญเติบโตช้า มีอัตราการตายสูง และก่อให้เกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจแก่เกษตรกร ในบทความนี้ เราจะพาไปทำความรู้จักกับโรคสุกรที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่พบบ่อยในประเทศไทย พร้อมแนวทางป้องกันและควบคุม

1. โรคปอดบวมและเยื่อหุ้มปอดอักเสบ (Pleuropneumonia)

สาเหตุ:

เกิดจากเชื้อ Actinobacillus pleuropneumoniae ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่โจมตีระบบทางเดินหายใจของสุกร

อาการ:

• ไอ หายใจลำบาก หายใจเสียงดัง

• มีไข้สูง เบื่ออาหาร

• มีน้ำมูกปนเลือด

• ในกรณีรุนแรง อาจพบอัตราการตายสูงภายใน 24 ชั่วโมง

แนวทางป้องกันและควบคุม:

• เลี้ยงสุกรในโรงเรือนที่มีระบบระบายอากาศที่ดี ลดความแออัด

• แยกสุกรป่วยออกจากฝูงเพื่อป้องกันการแพร่กระจาย

• ใช้วัคซีนป้องกัน และให้ยาปฏิชีวนะตามคำแนะนำของสัตวแพทย์

2. โรคบวมเฉียบพลัน (Edema Disease)

สาเหตุ:

เกิดจากเชื้อ Escherichia coli สายพันธุ์ที่สร้างสารพิษ ซึ่งพบมากในลูกสุกรหลังหย่านม

อาการ:

• บวมบริเวณเปลือกตาและหน้าผาก

• ระบบประสาทผิดปกติ เช่น เดินเซ ชักกระตุก

• อาจเสียชีวิตอย่างฉับพลันภายใน 24–48 ชั่วโมง

แนวทางป้องกันและควบคุม:

• จัดการอาหารให้เหมาะสม ลดความเครียดหลังหย่านม

• เลี้ยงในสภาพแวดล้อมที่สะอาด ลดการสะสมของเชื้อโรค

• ใช้วัคซีนป้องกัน และให้ยาปฏิชีวนะในกรณีจำเป็น

3. โรคปากแดง (Erysipelas)

สาเหตุ:

เกิดจากเชื้อ Erysipelothrix rhusiopathiae ซึ่งสามารถอยู่ในดิน อาหาร และน้ำได้เป็นเวลานาน

อาการ:

• มีไข้สูง อ่อนเพลีย

• มีผื่นแดงรูปหลายเหลี่ยมตามผิวหนัง

• ในกรณีรุนแรง อาจเกิดภาวะเยื่อบุหัวใจอักเสบ และข้ออักเสบเรื้อรัง

แนวทางป้องกันและควบคุม:

• รักษาความสะอาดของโรงเรือนและแหล่งน้ำ

• ใช้วัคซีนป้องกันโรคเป็นประจำ

• ควบคุมพาหะนำโรค เช่น หนู และแมลงต่าง ๆ

4. โรคปอดบวมจากเชื้อ Mycoplasma (Mycoplasmal Pneumonia)

สาเหตุ:

เกิดจากเชื้อ Mycoplasma hyopneumoniae ซึ่งเป็นเชื้อที่พบได้ทั่วไปในฟาร์มสุกร

อาการ:

• ไอเรื้อรัง น้ำหนักลด

• อัตราการเจริญเติบโตช้า

• ถ้าติดเชื้อร่วมกับแบคทีเรียอื่น อาจเกิดภาวะปอดบวมรุนแรง

แนวทางป้องกันและควบคุม:

• ใช้วัคซีนป้องกันโรค

• ควบคุมคุณภาพอากาศภายในโรงเรือน

• จัดการความหนาแน่นของสุกรเพื่อลดการแพร่กระจายของเชื้อ

5. โรคข้ออักเสบและภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด (Streptococcal Infection)

สาเหตุ:

เกิดจากเชื้อ Streptococcus suis ซึ่งสามารถแพร่จากแม่สุกรสู่ลูกสุกรได้

อาการ:

• ข้ออักเสบ ทำให้เดินลำบาก

• เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ส่งผลให้ชักหรือเสียชีวิต

• ในกรณีรุนแรง อาจเกิดภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด

แนวทางป้องกันและควบคุม:

• ควบคุมความสะอาดของโรงเรือนและอุปกรณ์เลี้ยง

• ให้ลูกสุกรได้รับน้ำนมแม่เพียงพอเพื่อเสริมภูมิคุ้มกัน

• ใช้ยาปฏิชีวนะเมื่อจำเป็น โดยอยู่ภายใต้การดูแลของสัตวแพทย์